قالب جا لنز

چاب شده در مجله سیاحت و سفر - مهرماه 1393


 عکاسی را می توان از حیث آموزش و یادگیری، ساده ترین  و  محبوب ترین هنر امروز  دانست.  به جرات می توان گفت  ثبت لحظات با دوربین، عامه پسندترین هنری است که تا کنون آموزش داده شده  و  حال با  ظهور تلفن های همراه، کمتر کسی را می توان یافت که  از انجام آن ناتوان باشد،  اما  چگونه می توان عکس  بهتری گرفت؟ ما به همراه شما در این سری مقالات پاسخ مناسب را خواهیم یافت.

    از بزرگی پرسیدند:  چگونه می توان فیل بزرگی را خورد،  او جواب داد: هرچیز را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید تا قابل خوردن شود !؟  با این مقدمه بیائید این هنر را به بخش های ساده تری تقسیم کنیم و  به سراغ سوالات بنیادی در مبحث عکاسی و خصوصا شاخه عکاسی در سفر (Travel Photography)  برویم.

    شخصا به عنوان کسی که در سفرها دوربین و تجهیزات مختلف را همراه دارم با این  قبیل سوالات اطرافیان روبرو می شوم که برای عکاسی چه تجهیزاتی لازم است یا چه دوربینی بخریم؟  از این پرسش ها می توان فهمید که شناخت تجهیزات عکاسی و مشخصات درج شده روی آنها می تواند نقشی اساسی  و راهنما برای خرید آنها داشته باشد. 

  انواع دوربین های عکاسی

اگر بخواهیم ساده نگاه کنیم دوربین ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند. دوربین هایSLR  ( اصطلاحا با یک آینه بازتابی  Single Lens Reflex  )   و دوربین های غیر SLR!  ( آینه بازتابی وظیفه منعکس کردن تصویر سوژه از مقابل لنز به چشمی دوربین را دارد.)

 هرچند  زیرگروه های این تقسیم بندی بسیار گسترده و گاه گیچ کننده هستند، اما بیائید به این بسنده کنیم که دوربین های SLR    که عموما بزرگ و حجیم اند، قابلیت تعویض لنز داشته و قیمت آنها بسته به نوع لنز از حد اقل یک میلیون تومن شروع می شود. اما دوربین ها غیر   SLR  (اصطلاحا کامپکت و در واقع بدون آینه بازتابی ) با لنز ثابت و غیر قابل تعویض  ساخته شده،  عموماکوچک و سبک  ( از 100 گرم تا نهایت 500 گرم) هستند و طبیعتا  ارزان   و در حمل و نقل، راحت تر هستند.

لازم به توضیح است نوع جدیدی از دوربین ها موسوم به دوربین های بدون آینه (Mirror less)  نیز ساخته شده که قابلیت استفاده از لنزهای مختلف را دارند اما  بدلیل نداشتن آینه بازتابی، کوچک و کم حجم بوده و برای علاقه مندان به دوربین های سبک و با کیفیت بالا، مناسب هستند. این نوع دوربین ها معمولا با یک لنز همراهشان،  قیمتی فراتر از یک و نیم میلیون تومن دارند و البته کاربر میتواند در آینده با توجه به نوع عکاسی و علاقه مندی هایش  لنز های گوناگون را خریداری و مورد استفاده قرار دهد.  

شناخت لنزها

   لنز  مجموعه ای است از  عدسی ها که وظیفه تشکیل  تصویر  روی حسگر دوربین را دارند.  حتما برای شما هم پیش آمده که هنگام  مسابقات فوتبال، عکاسان خبری را با لنز های بزرگشان در کنار زمین دیده باشید و شاید فکر کنید که لنز های آنها خیلی با کیفیت تر از مال شما هستند، حال آنکه این مقایسه می تواند بر عکس باشد!  در واقع نوع کاربری ما، مهمترین عامل در انتخاب لنز است و  حجم و اندازه لنز عامل تعیین کننده نیست. شاید فکر کنید که چون دوربین شما  SLR نبوده و امکان تعویض لنز ندارد، پس کنکاش در بحث لنز بیهوده است.  اما نکته جالب اعدادی است که روی لنز دوربین شما نوشته شده و  قابلیت های آنرا مشخص می کند.  بیشترین دهانه دیافراگم (F) و عدد  فاصله کانونی    (F/L Focal Length)  مهمترین مشخصه های هر لنز  بوده و  عامل تعیین کننده ای در عکاسی شما خواهند بود. 

    دیافراگم در لنز دوربین عملکردی مشابه مردمک چشم دارد و با تنگ یا گشاد کردن آن می توان مقدار نور ورودی به دوربین را تنظیم نمود. به بیان ساده و کاربردی عدد  بازترین دیافراگم )با نماد F  (،   هرچه کوچتر باشد،  نور بیشتری را در مواقع لازم (مثل زمانی که روشنایی محیط کم است) به حسگر منتقل می کند. از جهت دیگر در شرایط نوری مناسب هم با لنزی که عددF   پایینی دارد می توان عکس هایی با سرعت شاتر بالاتر گرفت.  چرا که عدد F  پایین تر یعنی دیافراگم بازتر، پس در این حالت نور بیشتری به حسگر رسیده و دوربین می تواند با سرعت بالاتری عکس بگیرد. مثلا  کودکی که مدام تکان می خورد،  با دوربینی که لنزی با F  پایین داشته باشد، واضح تر عکاسی خواهد شد !  توجه کنید:  دوربینی که لنز آن  F کمتری دارد به شما کمک می کند که در شب عکس های بهتری بگیرید و حتی لرزش دست شما تاثیر کمتری در تارشدگی تصویر داشته باشد.  پس به این عدد که بدون استثنا روی دهانه همه لنزها نوشته شده است بیشتر دقت کنید و تفاوت  لنزی با عدد F2.8  را در مقایسه با لنز دوربین دیگر با F4   در یابید. ( چنانچه روی دهانه لنز نماد F  را ملاحظه نکردید تعجب نکنید،  درست بعد  از mm  - که مربوط به فاصله کانونی است - درج شده است .  طبق مثال به صورت 1: 2.8   یا 1: 4  )

    عدد دیگری که روی لنز خود نمایی میکند، فاصله کانونی است که به میلیمتر  (mm)  بیان می شود  و اگر بخواهیم عامیانه بحث کنیم مقدار بزرگ نمایی اپتیکال لنز شماست. ( که در واقع زاویه دید شما را هم تعیین می کند) هر چه این عدد بزگتر باشد، زاویه دید شما تنگ شده و در نتیجه شما می توانید از سوژه های دورتر، تصویر داشته باشید. در یک مثال کلی لنزی  با فاصله کانونی  200mm میتواند بزرگنمایی 4 برابر بیشتر از لنز 50mm  داشته باشد! لنز 50mm خودش 5 برابر حالت 10mm بزرگنمایی دارد!  حال متوجه خواهید شد که چرا عکاسان ورزشی لنز های بزرگی دارند، آنها عموما از لنز هایی فراتر از  200mm  تا حتی 800mm  استفاده می کنند تا از راه دور تصویر بگیرند و البته بهایی هم از 5 تا 50 میلیون تومن برای این لنز ها پرداخت می شود.! 

   سوال متداول کاربران غیر حرفه ای در این بخش، چند X  زوم اپتیکال بودن لنز است که شدیدا کاربران را به اشتباه انداخته و هزینه ای روی دستشان می گذارد که شاید فقط تولید کننده دوربین از آن خوشحال شود و ما به عنوان مصرف کننده سرمان کلاه برود. به این مثال توجه کنید:  روی لنز دوربین شما نوشته شده   15-60mm . حاصل تقسیم این دو عدد 4 است و روی دوربین هم نوشته شده 4X  زوم اپتیکال، حال آنکه دوربین دیگری   با لنز    5-25mm بزرگ نمایی 5X  روی آن نوشته شده و دلیل آنهم تقسیم دو عدد 5 و 25 است. توجه کنید:  واقعیت مهم و نکته ظریف اینجاست که چند X  زوم اپتیکال نباید مورد توجه شما قرار گیرد، چرا که لنز اول در حالت  60mm تصویری به مراتب بزرگ تر  از لنز دوربین دوم با فاصله کانونی 25mm  به شما ارایه می دهد.  ( مفهوم فاصله کانونی به همین سادگی است اما هیچ شرکتی آنرا در دفترچه راهنما توضیح نمی دهد ! )

نکات کلیدی که  عکاسی شما را بهتر می کند!

چند کاربرد ساده  فاصله کانونی  و تاثیر مستقیم آن در عکاسی

تا اینجا متوجه شدیم که بیشتر شدن فاصله کانونی یعنی بزرگنمایی تصویر به طور کلی، اما این بزرگنمایی در چه نوع عکاسی کاربرد دارد؟ ما می توانیم به جای استفاده از فاصله کانونی بالا، خودمان به سوژه نزدیک شویم!  مثلا  در فاصله کانونی 15mm (حالت واید) دوربین را به 30 سانتیمتری صورت کسی نزدیک کنیم و اصطلاحا پرتره  بگیریم. یا همان پرتره را  با لنزی در حالت 50mm  و در فاصله حدودا 1 متری بگیریم.  ( این واژه فرانسه و معادل فارسی آن چهره نگاره است Portrait:  )  

نکته آموزشی امروز همین است: اگر در هردو فاصله کانونی متفاوت مثلا 15mm  و 50mm از کادر بسته صورت کسی عکس بگیرید، متوجه زیباتر بودن تصویر در حالت 50mm  ) فاصله کانونی بالاتر (خواهید شد چرا که وقتی دوربین به چهره سوژه نزدیک باشد بینی بزرگ و بدفرم خواهد بود. پس به یاد داشته باشید برای عکاسی از انسان از بالاترین فاصله کانونی (حالت تله با بیشتری زوم  اپتیکال ممکن) استفاده کنید .

نکته دوم: استفاده از فاصله های کانونی باز ( اصطلاحا واید) برای عکاسی منظره (Landscape) مناسب است.  طبیعتا هر چه از فاصله کانونی کمتر استفاده کنید، ( در حد اقل زوم باشید) دید شما وسیع تر و تصویر منظره شما بازتر است. 

(تصویر با کیفیت اصلی)


   تصویری از شورولت کامارو مدل 2014 (آخرین مدل در زمان تهیه عکس) در منطقه موسوم به سافاری در جزیره زیبای کیش.

شورلت کامارو ( Chevrolet Camaro) یکی از مدل‌های محبوب خودروهای کمپانی جنرال موتورز تحت برند شورلت میباشد که در طبقه بندی ها گاهی پونی کار و گاهی ماسل کار (خودرو عضلانی) نامیده شده است. کامارو در 29 سپتامبر 1966 روی خط تولید رفت و به عنوان مدل 67 به فروش رسید و برای رقابت با فورد موستانگ طراحی شده بود. این خودرو در پلت فرم و قطعات متعددی با پونتیاک فایربرد مشترک بود. تا سال 2002 چهار نسل از کامارو تولید شده بود که در این سال متوقف شد. سپس دوباره نام کامارو روی مدلی مفهومی زنده شد که از 16 مارس 2009 تولید نسل پنجم شروع شد.

نسل اول : تولید از 1967 میلادی تا 1969 م.

نسل دوم : تولید از 1970 میلادی تا 1981 م.

نسل سوم : تولید از 1982 میلادی تا 1992 م.

نسل چهارم : تولید از 1993 میلادی تا 2002 م.

نسل پنجم : تولید از 2010 میلادی تاکنون.

(تصویر با کیفیت اصلی)

تصویری از فورد موستانگ مدل 2012 با بک گراندی از ساحل خلیج همیشه فارس در جزیره کیش

فورد موستانگ کلاس تازه‌ای به نام پونی کار یا خودروهای پونی را در آمریکای شمالی ایجاد کرد؛ خودروهای اسپرت کوپه‌ای که کاپوتی کشیده و پشت کوتاهی داشتند. خودروهایی نظیر شورلت کامارو، ای‌ام‌سی جاولین و دوج چلنجر از دیگر ماشین‌ها در کلاس پونی کارز هستند. موستانگ همچنین الهام بخش طراحی خودروهای اسپرت دیگری نظیر تویوتا سلیکا و فورد کاپری هم بود.

 فورد موستانگ پنج ماه زودتر از آغاز رسمی ساخت خودروهای مدل ۱۹۶۵ به بازار عرضه شد. به همین خاطر به مدل‌هایی که در این پنج ماه تولید شد لقب «مدل ۱۹۶۴ و نیم» داده‌اند. ساخت رسمی خودرو از ۹ مارس ۱۹۶۴ در دیربورن در ایالت میشیگان آغاز شد.